Pappen en nathouden

Weldra presenteert Belfius naar jaarlijkse gewoonte zijn MAHA-analyse, een financiële stand van zaken in de Belgische algemene ziekenhuizen. Een voorafname op wat mogelijk één van de rampzaligste doorlichtingen van de laatste jaren wordt, konden we in september in zakenkrant De Tijd lezen. Het globaal resultaat van de Vlaamse ziekenhuizen, zo bleek daaruit, is in 2022 met 191 miljoen achteruitgeboerd ten opzichte van 2021. Waar er twee jaar geleden nog een globale miniwinst was van 154 miljoen noteerde de Tijd vorig jaar een verlies van bijna 37 miljoen. In de berekeningen van de krant zaten wel enkele schoonheidsfoutjes en slordigheden maar de tendensen zijn duidelijk en onrustwekkend. Voor het eerst gaat de sector van de algemene ziekenhuizen in zijn globaliteit in het rood. En dan hebben we het enkel over de Vlaamse ziekenhuizen. Traditioneel zitten zij immers in betere financiële papieren dan hun Waalse en Brusselse evenknieën. Wat mogen we dan van de Belgische MAHA verwachten? Verwonderlijk is het niet. Het stond eigenlijk in de sterren geschreven dat na de covid- pandemie, de energiecrisis en de enorme indexstijgingen de sector in zwaar weer zou belanden. Volgens Zorgnet-Icuro verdubbelen in 2023 de uitgaven voor energie van de Vlaamse ziekenhuizen ten opzichte van een jaar eerder. Nominaal betekent dat 138 miljoen meeruitgaven. Weliswaar trok de federale regering 80 miljoen uit om de gestegen energiekosten te compenseren maar daarvan gaat slechts 39 miljoen naar Vlaanderen. Terwijl volgens Zorgnet de bijkomende kosten in realiteit 162 miljoen bedragen. "Dit alles toont aan dat de evenwichten", dixit Zorgnet, "precair zijn in een scheefgegroeid systeem van ziekenhuisfinanciering waar alles aan elkaar vasthangt." Is er beterschap op komst? Te vrezen valt van niet. De schaalvoordelen die netwerken en samenwerking zouden kunnen opleveren zijn nog niet voor morgen. In sommige regio's lijkt het eerder achteruit dan vooruit te gaan. Bovendien vergen netwerken eerst investeringen alvorens ze (eventueel) tot besparingen leiden. Een nieuwe ziekenhuisfinanciering en nomenclatuurhervorming moet voor minister Vandenbroucke tegen het einde van deze legislatuur in de steigers staan. Een volgende regering kan ze dan implementeren. Hopelijk voor de continuïteit maakt Vooruit, de partij van de minister, dan deel uit van die nieuwe coalitie. Een ander politiek kleurtje op sociale zaken of een minister van een andere taalrol zou de zaken niet versnellen. Andere bazen, andere wetten. Of toch minstens andere accenten. Sowieso is het al optimistisch te denken dat er in 2025 een eerste aanzet komt tot fundamentele koerswijziging. 2026 of nog later is realistischer. Tot zolang is het pappen en nathouden.