...

"Het is in Afrika dat het transport met drones echt van de grond kwam", verduidelijkt Tim Cleys, Manager Healthcare Integration Services bij Helicus. "In 2016 zijn ze begonnen met het vervoer van bloedzakjes en medicijnen per drone. In België rijpte dit idee rond 2016 ook bij een groep artsen die geconfronteerd werden met problemen wat betreft turnover en de timing van de laboratoria, te wijten aan transportproblemen. Het doel is om artsen een snellere en minder wisselvallige levering te garanderen dan per taxi of shuttle, gezien de toenemende drukte op de weg. Die combinatie van twee factoren - kwaliteit en snelheid - zette Mikael Shamim, de huidige CEO, er toe aan om in 2016 Helicus op te richten, om te kijken wat praktisch mogelijk was in ziekenhuizen." De Europa Ziekenhuizen stapten mee in dit avontuur. In 2021 tekenden zij een contract met Helicus. "Sinds 2021 en tot 2023 werken we aan de haalbaarheid van het project", verduidelijkt Transversal Project Manager Marie Loriaux. "We voeren nog geen vluchten uit. De start-up Helicus plant allerlei fasen waarin elke 'klant' (ziekenhuizen, artsen en het Rode Kruis) zich zal positioneren: interne ontmoetingen met de klanten om na te gaan wie wil deelnemen, bekijken welke softwareprocessen gebruikt worden, vaststellen waar drones kunnen ingezet worden, het bestuderen van de infrastructuur (in de eerste plaats de ziekenhuisdaken), het verzamelen van gegevens en ten slotte alle luchtvaartaspecten. In volgorde van belang van het vervoerd volume zijn daarbij het klinisch laboratorium, de apotheek en het medisch magazijn betrokken. De keuze voor een drone is interessant voor het transport tussen locaties binnen en tussen ziekenhuizen, maar ook voor leveringen die rechtstreeks van een dienstverlener of leverancier komen (bijvoorbeeld het Rode Kruis). Helicus bouwt zelf geen drones, preciseert Tim Cleys. "Wij waken over de service, de automatisering en de integratie van de processen bij de verschillende spelers. De drones verschillen niet alleen in grootte, maar ook wat betreft de aandrijving - elektrisch, op waterstof, met propellers of vleugels, enz. Al deze kenmerken zijn bepalend voor de afstand die de toestellen kunnen afleggen: 5, 10, 15 km... en het gewicht dat ze kunnen dragen (meestal gaat het om enkele kilo's). Wij werken ook samen met Volocopter, een Duits bedrijf dat drones maakt voor passagiersvervoer en ook werkt met het concept van 'cargodrones' die tot 150 kg kunnen transporteren. Wij kunnen met onze drones over lange afstanden (40 km of meer) vervoeren, maar ziekenhuizen mikken vaak op veel kortere trajecten. Het type drone dat gebruikt zal worden hangt af van de behoeften van de klant." De drones kunnen zowel voor noodgevallen als voor routinetransport worden ingeschakeld. "Omdat elke vlucht binnen enkele minuten na de vervoersaanvraag toestemming moet krijgen om op te stijgen, werken wij met een digitaal systeem. Het 'commando- en controlecentrum' is een door ons gebouwde software waarmee wij op een veilige, betrouwbare en geautomatiseerde manier alle vluchten kunnen organiseren, plannen en autorisaties verkrijgen. Samen met het EASA (European Aviation Safety Agency) werken we ook aan de nieuwe Europese wetgeving inzake drones. Via deze samenwerking ijveren we er ook voor dat dringende medische vluchten per geautomatiseerde drone voorrang zouden krijgen." Evelyn Vass, operationeel directeur bij Europa Ziekenhuizen: "De regering heeft aangedrongen op de oprichting van ziekenhuisnetwerken, maar omdat het momenteel niet verplicht is om daadwerkelijk gemeenschappelijke activiteiten binnen die netwerken te organiseren, zien we maar weinig beslissingen in die richting. Vanaf het moment dat de regering bijvoorbeeld zou beslissen dat maar één laboratorium binnen een ziekenhuisnetwerk een bepaald soort analyses mag uitvoeren, dan is er geen andere keuze meer en kan er o.a. op reagentia worden bespaard. Drones kunnen stalen vervoeren van de ene naar de andere plek binnen het ziekenhuisnetwerk. Op het gebied van kankerbestrijding bijvoorbeeld legt een KB van 30/09/2020, gepubliceerd op 24 december 2020, PIC/S-richtlijnen op voor de bereiding van kankerbehandelingen (minimum 50.000 per jaar om rendabel te zijn). De Europa Ziekenhuizen produceren er 9.000 per jaar, dus een eigen Clean Room betekent een financiële aderlating. Dankzij drones zouden we deze behandeling voor de patiënt naar de juiste plaats kunnen brengen. Eerlijk gezegd, ik vind drones een droomoplossing. Neem nu chemotherapie: de dag voordien nemen we met een drone thuis bij de patiënt het bloedstaal af, gaan we na of de patiënt geschikt is om de behandeling te ondergaan en bereiden we de behandeling, zodat die beschikbaar is zodra de patiënt in de verpleegeenheid arriveert. De patiënt krijgt dan bij aankomst meteen de behandeling, zonder te hoeven wachten. In de nabije toekomst kan men zich het volgende scenario voorstellen: een patiënt met een hartaanval of een beroerte, waarbij elke minuut die voorbijgaat van levensbelang is, wordt in een ziekenhuis per drone naar het gespecialiseerde centrum binnen het netwerk overgevlogen, waar experten dan de nodige zorgen toedienen. Hier betreden we het domein van het medisch luchttransport." Artsen zullen hier snel mee te maken krijgen en hun behandelingsgewoontes moeten veranderen. Maar de toegevoegde waarde van drones zal hen snel duidelijk worden, klinkt het. "Het is trouwens onmogelijk om dit soort projecten uit te voeren zonder de medische staf erbij te betrekken", benadrukt dr. Sebastian Spencer, spoedarts in de Europa Ziekenhuizen. Alle toepassingen die Helicus ontwikkelde zijn besproken en gevalideerd door vier verschillende medische discussiegroepen bestaande uit apothekers, artsen, klinisch biologen en pathologen van de partnerziekenhuizen. Dr. Steven Weekx, directeur van het klinisch laboratorium van de GZA-ziekenhuizen (Antwerpen) is betrokken bij de medische validatiestudie in klinische biologie."