Hoe besparen op andermans kosten?

"We weten al lang dat ziekenhuizen grote verbruikers van energie zijn en een belangrijke producent van afval", zegt Catherine Goldberg, algemeen directeur van de IZZ. "Het management wilde daarom zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid tonen wat de economische voetafdruk betreft. Warmtekrachtkoppeling stond uiteraard op de lijst van onze projecten, gevolgd door fotovoltaïsche panelen." Met hun platte daken lenen de vier gebouwen zich er perfect voor: Etterbeek-Baron Lambert, Etterbeek-Elsene (de site van warmtekrachtkoppeling), Joseph Bracops en Molière Longchamp, waar de panelen al zijn geïnstalleerd. Tekst en uitleg.Het management van de IZZ koos a snel voor de mogelijkheid van een derde investeerder. "We stelden vorig jaar een lastenboek op", zegt Catherine Fabry, directeur infrastructuur, "via een derde investeerder om betalingen in de orde van één miljoen euro te vermijden. Criteria zijn onder meer de productie van elektriciteit, maar ook een vergoeding. "Het duo Reno-Solutions (installatie) en Watt Matters (derde investeerder) won."De boodschap aan potentiële gebruikers van externe investeerdersprojecten is duidelijk", zegt Fanny Hellebaut, Managing Director van Watt Matters: "Je kan iets relevant doen op het gebied van energie en het mag je niets kosten, want wij financieren het project en betalen onszelf terug via energiebesparing en groenestroomcertificaten. De terugbetaling wordt gespreid over tien jaar (de octrooiduur van groenestroomcertificaten), gedurende welke wij het project beheren.""Men moet zich wel bewust zijn van een juridisch probleem: de procedure van de aanbestedingen, verplicht bij de overheid, is niet echt aangepast aan het systeem van de derde investeerder. Bij een klassieke openbare aanbesteding worden kandidaten vergeleken op het vlak van de kosten. Bij de derde investeerder is het bijna omgekeerd, men zoekt naar het project dat in zekere zin het meest zal opbrengen. In het uiteindelijk contract is er sprake van een 'concessie'. Het is zaak om heel precies te zijn om elke mogelijke contestatie te vermijden."Het groenestroomcertificaat (GSC) is een faciliteit van Brugel, de Brusselse reguleringscommissie voor de gas- en elektriciteitsmarkt, met verschillende precieze technische criteria, op basis van een certificaat voor 217 kilo vermeden CO2, plus een vermenigvuldigend coëfficiënt, zegt Fanny Hellebaut. "Het idee is om groene energie en energiebesparingen te ondersteunen, omdat ze op zichzelf nog niet winstgevend genoeg zijn. De winstgevendheid is de meetstandaard met als doel een terugbetaling op ongeveer zeven jaar. De waarde van het vermenigvuldigingscoëfficient hangt af van de technologie en het vermogen. Het zal dalen als de technologische prestaties verbeteren of als de prijs van het materiaal daalt. Dit is het geval met fotovoltaïsche panelen."En wat gebeurt er met de groene certificaten? Ze worden op een speciale markt verkocht aan elektriciteitsleveranciers die verplicht zijn om jaarlijks een bepaald aantal groenestroomcertificaten (quotum) aan te geven om aan hun verplichting inzake groene stroom te voldoen. "Dit is een van de risico's voor de derde belegger", zegt de directeur van Watt Matters: "Als de prijs van het certificaat daalt, zullen we onze investering niet terugvorderen. Het andere risico is technologisch: het materiaal moet perfect in orde zijn. Om deze certificaten te krijgen, moeten we Brugel maandelijks een overzicht van de consumptie en de productie sturen. We worden duidelijk aangemoedigd om de installatie tien jaar lang perfect te laten functioneren. De derde belegger is een garantie voor prestaties."De aanbesteding bevatte een beperking: 20% van de financiering moest burgerfinanciering zijn, met prioriteit voor het personeel. Om aan die vereiste tegemoet te komen, zal Watt Matters een beroep doen op het gespecialiseerde crowdlendingplatform Econova. "Een toenemend aantal overheidsopdrachten bevat deze clausule", merkt Fanny Hellebaut op, "zodat burgers kunnen deelnemen aan de energietransitie en het bewustzijn vergroten."In totaal zullen er 3.673 fotovoltaïsche panelen worden geïnstalleerd die 7.411 vierkante meter bestrijken en 1.260 megawattuur (mWh) produceren. Ondanks die omvang dekt deze fotovoltaïsche installatie naar schatting slechts 11% van het elektriciteitsverbruik van de vier locaties. In de industrie haalt men makkelijk het dubbele. De ziekenhuissector is beslist een hele grote consument... Dat heeft vooral te maken met de 24-uurs werking en talloze voorzieningen. "Men berekende dat het energieverbruik van een in het ziekenhuis opgenomen patiënt gelijk is aan dat van een huishouden van zes personen", zegt Catherine Fabry. "De fotovoltaïsche panelen zullen daarom slechts een klein deel van het totaal dekken, maar omdat dit totaal zeer hoog is, zullen de besparingen aanzienlijk zijn: de IZZ zou 200.000 euro per jaar moeten besparen op het energiebudget".Leefmilieu Brussel heeft sinds juli 2019 aan elke openbare entiteit van meer dan 50.000 m2 een actie van energieverbruik opgelegd. De IZZ, goed voor 110.000 m2, komt duidelijk tegemoet aan de norm en zal in de toekomst nog meer doen. De nieuwe gebouwen voor de Joseph Bracops-site zullen van meet af aan gericht zijn op energieoptimalisatie.Een ander middel om de ecologische voetafdruk te verkleinen zijn de inspanningen van het ziekenhuis om het afval te reduceren. "Dat is niet eenvoudig, omwille van de nood aan steriele objecten, maar men begint met plastic voor eenmalig gebruik achterwege te laten. Beetje bij beetje... Nog een groen gebaar, sympathiek en modieus: de installatie van bijenkorven in de buurt van het ziekenhuis", aldus Catherine Goldberg. Voor liefhebbers: de honing wordt verkocht in de cafetaria's.