Chirurgie zonder latex

We willen in eerste instantie de patiënten behoeden voor mogelijke reacties als er zich een latexallergie voordoet, zegt dr. Philippe Malvaux, medisch coördinator van het OK in het Doornikse ziekenhuis. "Sommige patiënten weten dat ze allergisch zijn voor latex, en dan kunnen we de nodige voorzorgmaatregelen treffen, zoals bijvoorbeeld die patiënt als eerste die dag opereren, en alle latex uit het OK bannen. Die procedure is evenwel ingewikkeld en vereist specifieke procedures. Andere patiënten weten dan weer niet dat ze allergisch zijn voor latex. Ze kunnen een sensitiviteit ontwikkelen bij een eerste contact en een allergische reactie vertonen bij een tweede contact, bijvoorbeeld tijdens een chirurgische ingreep." Het is niet altijd eenvoudig om de cutane reactie bij een allergie op te merken tijdens een operatie, aangezien het lichaam van de patiënt bedekt is met operatieve velden, benadrukt de digestief chirurg. Het bannen van latex bij chirurgie heeft ook voordelen voor het personeel, dat dagelijks met het materiaal in aanraking komt. "Het gebruik van gepoederde latex handschoenen verstuift en aërosoliseert stoffen in de lucht die het risico van allergie voor het personeel vergroten", gaat dr. Malvaux verder. "Er zijn ook contactirritaties die kloofjes veroorzaken en atopische dermatitis die verantwoordelijk zijn voor werkonderbrekingen en arbeidsongeschiktheid, aanpassing van taken..." Om al die problemen te vermijden, heeft het Chwapi gekozen voor latexvrije chirurgie, en dat zal in de toekomst worden uitgebreid tot de rest van het ziekenhuis, aangezien latex ook wordt aangetroffen in andere apparatuur - denk aan urinekatheters, het rubber van spuiten waarmee medicijnen worden ingespoten... Volgens Armèle Biloa, apotheker verantwoordelijk voor materiaal en implantaten in het OK, vermeldt de internationale literatuur 17% latexallergie onder het ziekenhuispersoneel en 6% in de algemene bevolking. Dokter Malvaux benadrukt ook dat heel wat mensen allergisch worden voor latex door het eten van avocado's, kiwi's, kastanjes, exotische vruchten... die kruisallergie kunnen opwekken. Als alternatief voor latex kan het ziekenhuis twee soorten steriele chirurgische handschoenen gebruiken: in neopreen en in poly-isopreen. Het gebruik van die materialen heeft een financiële impact voor de instelling. "We hebben met onze leverancier onderhandeld om de prijsstijging van neopreen handschoenen te beperken tot slechts het dubbele van de prijs van latex handschoenen", zegt Armèle Biloa. "De totale meerkost bedraagt zo 55.000 euro per jaar, wetende dat wij 140.000 paar handschoenen per jaar gebruiken, waarvan 100.000 in het OK." Wat zou het voor Chwapi kosten om een volledig latexvrij ziekenhuis te worden? Zowat 200.000 euro per jaar. "Het gaat dan om sondes, handschoenen, spalken, verband, lakens, buisjes, enz.", legt Armèle Biloa uit. Verscheidene andere Belgische ziekenhuizen hebben er ook voor gekozen om latex uit hun OK te bannen. Zo bijvoorbeeld het CHC in Luik en de Universitaire Ziekenhuizen Saint-Luc. "Veel ziekenhuizen stappen evenwel niet volledig van latex af vanwege de financiële kosten", zegt dr. Malvaux. "Er wordt veel gesproken over patiënten die verschillende keren geopereerd zijn en allergisch worden voor latex", merkt longarts en allergoloog Gwenaëlle Brui op. "Maar ik zie ook kinderen die in hun voorgeschiedenis enkel een besnijdenis hebben gehad en toch allergisch worden voor latex. Dat kan leiden tot voedselrisico's en andere allergieën. Het is invaliderend in het dagelijkse leven omdat we omringd zijn door latex. Die kinderen kunnen dan bijvoorbeeld niet meer in een springkasteel of met ballonnen spelen." Het bannen van latex betekent bijvoorbeeld ook dat ficusplanten in de gangen van het ziekenhuis weggehaald moeten worden, want die kunnen kruisallergieën veroorzaken. Het ziekenhuis moet het gebruik van materialen volledig herdenken, door voorwerpen te vermijden die van latex kunnen zijn gemaakt. De strategische wens om latex uit het ziekenhuis te weren, maakt geen deel uit van een ecologische transitie. Chirurgische handschoenen worden uiteraard niet gerecycleerd - ze worden verbrand als besmettelijk afval, klasse B2. De voorstanders van latexvrije chirurgie hebben sommige collega's moeten overtuigen om hun gewoonten te veranderen. "Latex handschoenen zijn zeer aangenaam, comfortabel en bieden een goede beweeglijkheid, maar tegenwoordig zijn latexvrije handschoenen ook van goede kwaliteit. Het werkcomfort is niet veel anders. Neopreenhandschoenen bieden soms zelfs een betere gevoeligheid, waardoor de aanraking aangenamer is", aldus dr. Malvaux. "We hebben geen klachten gehad van chirurgen. Er is minder weerstand tegen verandering dan vroeger, omdat het aanbod van latexvrije producten de laatste jaren is gegroeid." "Op termijn zullen alle ziekenhuizen latexvrij moeten worden om de algemene zorg voor patiënten te verbeteren, aangezien zij worden behandeld in verschillende ziekenhuizen die binnen een netwerk samenwerken. We moeten voorkomen dat een patiënt die in het ene ziekenhuis in een latexvrije omgeving wordt getransplanteerd, toch een anafylactische shock krijgt omdat het transplantaat in een ander ziekenhuis niet in een latexvrije omgeving is weggenomen. Dat geval heeft zich al voorgedaan. Allemaal samen moeten we de risico's beperken", besluit dr. Gwenaëlle Brui.