In 2010 kwamen er in Vlaanderen 3.043 patiënten terecht in psychiatrische instellingen via gedwongen opname. In 2020 liep dat aantal op tot 4.735. Dagelijks zijn er in Vlaanderen gemiddeld 13 gedwongen opnamen.

Afgenomen verdraagzaamheid...

"De stijgende trend baart ons zorgen. We moeten streven naar zoveel mogelijk vrijwillige opnamen", stelt Margot Cloet van Zorgnet-Icuro.

Een belangrijke reden voor de stijging is volgens de koepel een toename van de zogenaamde "externaliserende" stoornissen, vooral bij jongeren en jongvolwassenen: gestoorde impulscontrole, middelengebruik, alcohol, agressie, eetstoornissen...

Maar Zorgnet-Icuro wijst nog op andere oorzaken van de toename: onze samenleving is nog minder verdraagzaam geworden tegenover 'afwijkend' gedrag. Gedrag wordt sneller ook beschouwd als 'afwijkend'. Waarbij sneller aan de alarmbel getrokken en de politie opgetrommeld.

Een gedwongen opname vormt voor de parketten bovendien een manier om op korte tijd het hoofd te bieden aan een crisissituatie. Dat terwijl er niet altijd sprake is van een psychiatrische stoornis én een gevaarlijke situatie voor de betrokkene of zijn omgeving.

Verder wordt het systeem ook gebruikt om de wachttijd te omzeilen voor een gewone psychiatrische opname.

Wet vernieuwen

Zorgnet-Icuro vraagt daarom aan de minister van Justitie, Vincent Van Quickenborne (Open VLD) om snel werk te maken van de vervanging van de verouderde wet. Een gedwongen opname vormt voor de betrokken persoon en zijn netwerk vaak een traumatische gebeurtenis. Het legt ook extra druk op de zorginstellingen en de medewerkers.

"De adviezen om de wetgeving rond de gedwongen opname te moderniseren liggen al klaar sinds 2019. Ze bieden een kader dat hopelijk het aantal gedwongen opnames zal doen dalen", aldus Cloet.

Een belangrijk element in de voorstellen is het inlassen van een klinische evaluatieperiode die maximum 48 u. duurt - voorafgaand aan een eventuele gedwongen opname.

In die periode vindt een grondige psychiatrische en medisch-somatische evaluatie en diagnostiek plaats. Dat moet eigenlijk ook dienen als een filter om onterechte psychiatrische opnamen te vermijden.

De wet moet tevens duidelijker omschrijven wat ze als een psychiatrische aandoening beschouwt - de grond van een gedwongen opname. De werkgroep stelde ook een standaardmodel voor het medische verslag voor.

Investering

De federale werkgroep formuleert daarnaast een hele reeks aanbevelingen inzake preventie en de opvang en behandeling van gedwongen opgenomen personen, bijvoorbeeld de inzet van mobiele crisisteams, de opvang in high intensive care units in de ziekenhuizen, een hogere personeelsomkadering per patiënt en de versterking van de GGZ-expertise op de spoeddiensten van de algemene ziekenhuizen.

Dat zou vanuit de federale overheid om te beginnen een structurele injectie vereisen van naar schatting 100 miljoen euro. De deelstaten moeten daarnaast zorgen voor meer aangepaste infrastructuur en de bijkomende honoraria komen ten laste van de RIZIV-begroting.

(Naar een persbericht van Zorgnet-Icuro.)

In 2010 kwamen er in Vlaanderen 3.043 patiënten terecht in psychiatrische instellingen via gedwongen opname. In 2020 liep dat aantal op tot 4.735. Dagelijks zijn er in Vlaanderen gemiddeld 13 gedwongen opnamen. Afgenomen verdraagzaamheid..."De stijgende trend baart ons zorgen. We moeten streven naar zoveel mogelijk vrijwillige opnamen", stelt Margot Cloet van Zorgnet-Icuro. Een belangrijke reden voor de stijging is volgens de koepel een toename van de zogenaamde "externaliserende" stoornissen, vooral bij jongeren en jongvolwassenen: gestoorde impulscontrole, middelengebruik, alcohol, agressie, eetstoornissen... Maar Zorgnet-Icuro wijst nog op andere oorzaken van de toename: onze samenleving is nog minder verdraagzaam geworden tegenover 'afwijkend' gedrag. Gedrag wordt sneller ook beschouwd als 'afwijkend'. Waarbij sneller aan de alarmbel getrokken en de politie opgetrommeld. Een gedwongen opname vormt voor de parketten bovendien een manier om op korte tijd het hoofd te bieden aan een crisissituatie. Dat terwijl er niet altijd sprake is van een psychiatrische stoornis én een gevaarlijke situatie voor de betrokkene of zijn omgeving. Verder wordt het systeem ook gebruikt om de wachttijd te omzeilen voor een gewone psychiatrische opname.Wet vernieuwenZorgnet-Icuro vraagt daarom aan de minister van Justitie, Vincent Van Quickenborne (Open VLD) om snel werk te maken van de vervanging van de verouderde wet. Een gedwongen opname vormt voor de betrokken persoon en zijn netwerk vaak een traumatische gebeurtenis. Het legt ook extra druk op de zorginstellingen en de medewerkers."De adviezen om de wetgeving rond de gedwongen opname te moderniseren liggen al klaar sinds 2019. Ze bieden een kader dat hopelijk het aantal gedwongen opnames zal doen dalen", aldus Cloet. Een belangrijk element in de voorstellen is het inlassen van een klinische evaluatieperiode die maximum 48 u. duurt - voorafgaand aan een eventuele gedwongen opname. In die periode vindt een grondige psychiatrische en medisch-somatische evaluatie en diagnostiek plaats. Dat moet eigenlijk ook dienen als een filter om onterechte psychiatrische opnamen te vermijden.De wet moet tevens duidelijker omschrijven wat ze als een psychiatrische aandoening beschouwt - de grond van een gedwongen opname. De werkgroep stelde ook een standaardmodel voor het medische verslag voor.InvesteringDe federale werkgroep formuleert daarnaast een hele reeks aanbevelingen inzake preventie en de opvang en behandeling van gedwongen opgenomen personen, bijvoorbeeld de inzet van mobiele crisisteams, de opvang in high intensive care units in de ziekenhuizen, een hogere personeelsomkadering per patiënt en de versterking van de GGZ-expertise op de spoeddiensten van de algemene ziekenhuizen. Dat zou vanuit de federale overheid om te beginnen een structurele injectie vereisen van naar schatting 100 miljoen euro. De deelstaten moeten daarnaast zorgen voor meer aangepaste infrastructuur en de bijkomende honoraria komen ten laste van de RIZIV-begroting.(Naar een persbericht van Zorgnet-Icuro.)