Die stelling verdedigde de CEO van de UZ Leuven professor Wim Robberecht begin maart in de werkgroep institutionele zaken (gezondheidszorg) van het Vlaams Parlement. Zijn academische analyse van ons zorgsysteem was soms weliswaar wat omfloerst maar desondanks staalhard.

Geïntegreerde zorg

Prof. Robberecht pleitte zeker in crisissituaties voor éénheid van commando. "Verbrokkeling, onnodige overlegmomenten enz. zorgen voor vele inefficiënties. In plaats van complementariteit bedreigt dit de competitiviteit. Het zorgt voor onduidelijkheden en frustraties."

Zorginhoud en -financiering bevinden zich op verschillende beslissingsniveaus: preventieve en curatieve zorg, geestelijke en somatische zorg, revalidatiezorg en gewone medische zorg zijn uit elkaar gehaald. "Dat kan eigenlijk niet", dixit Robberecht. "Zeker in het licht van de toekomst is meer geïntegreerde zorg wenselijk."

Op welk niveau de beslissingsmacht zich moet situeren daarover sprak de topman van de UZ Leuven zich niet uit ("zolang het maar correct gebeurt"). Wel is wendbaar kunnen reageren belangrijk. "Soms lost eenheidsworst verschillende problemen op maar niet vaak. Kwesties verschillen wel degelijk in noord en zuid. Telkens passende oplossingen voor iedereen zoeken, leidt tot tijd- en geldverlies en tot inefficiënties."

Een kritische massa is aangewezen. "Een regio met enkele miljoenen inwoners is soms te klein. Voor de prijsbepaling en goedkeuring van geneesmiddelen of voor spitstechnologie zoals een protoncentrum is een grotere instantie aangewezen."

Autonoom beslissen, impliceert voor Robberecht niet dat men 'transparante solidariteit' opgeeft. "Ik ben geen voorstander van een volledige fiscale scheiding. Het budget gezondheidszorg kan verdeeld worden in regionale deelbudgetten. Deze worden op basis van erkenningen en normen toegekend."

Financiering

Maar de belangrijkste vraag is toch hoe de gezondheidszorg tegen een betaalbare prijs dezelfde kwaliteit kan leveren. Veel kan beter, vindt prof. Robberecht. "De huidige financiering - vooral van de ziekenhuizen - is veel te complex. Slechts twee mensen begrijpen de ziekenhuisfinanciering nog. Beiden zijn bijna pensioengerechtigd."

Zonder de motivatie aan te tasten, moeten we deels af van de prestatiegerichtheid. "Verder is er ook nog veel over- en misbruik in de geneeskunde. 'Waste' is ingeburgerd omdat men nieuwe technologie en indicaties niet 100% volgt. Tot 15% van de chirurgische ingrepen in de VS zijn overbodig." Ook 'overadministratie' én 'artificiële optimalisaties' van ziekenhuizen dienen aangepakt te worden. "Besluitvorming gepaard gaande met adviezen, adviezen, adviezen... van betrokkenen zelf moet op de schop. Ik pleit hier tegen de eigen winkel..." Scherp was Robberecht voor 'IKEA-ziekenhuizen -Ik Kan Echt Alles' terwijl taakverdeling net essentieel is.

Zorgfinanciering dient eerder populatie- dan individugericht te zijn. "Bundled payments zoals de laagvariabele zorg, is een stap in de goede richting. "Inherent aan LVZ is de neerwaartse spiraal. Het moet steeds goedkoper. De patiënt is uiteindelijk de dupe. Verder willen we spreken over taakafspraken en echelonnering."

NP4NP

Zorg dient meer kwaliteits- dan prestatiegericht te denken. "Ziekenhuizen en artsen betalen om hun werk goed te doen - 'Pay for Performance' (P4P) - ligt heel moeilijk. Kwaliteitsvol werken is toch normaal? Eerder pleit ik voor 'Not-Pay-for-Not-Performance (NP4NP): geen centen indien men de kwaliteitsnormen niet respecteert." Robberecht verwees naar de patiëntenselectie in de VS. "Artsen kiezen voor de begoede witte klasse, patiënten die gegarandeerd succes geven. Uit schrik de kwaliteitsparameters niet te halen, negeert men mensen die het sociaal moeilijker hebben."

Vermijdbare complicaties door ingrepen en behandelingen ook nog eens vergoeden, kan niet meer. Wim Robberecht: "Concentratie van zorg en pathologieën leidt tot betere kwaliteit en is essentieel. Veel routine is beter dan weinig routine. Kwaliteit is ook meetbaar."

Shared savings

Sociaal ondernemerschap is eveneens van belang. Wim Robberecht: "Van de Amerikaanse 'gezond-houd-organisatie' Kaiser Permanente zijn bijvoorbeeld individuen klant. Ze krijgen in een abonnement een bepaalde zorgkwaliteit toegeschoven. Dat vormt één geïntegreerd systeem voor medische en verpleegkundige zorg en revalidatie op de eerste, tweede, derde... lijn."

'Shared savings' zijn momenteel niet aan de orde aangezien ziekenhuizen zichzelf zo straffen. "Wie minder radiologische of labonderzoeken doet omdat ze overbodig lijken, loopt een heleboel euro's mis. Als het goedkoper kan, moet een deel van de opbrengst terugvloeien. Voorts zijn innovatie - digitalisering, databeheer, precisiegeneeskunde - belangrijk en niet opgenomen in de ziekenhuisfinanciering."

Een kortere opnameduur en meer ambulante zorg - 24 uur na de bevalling of de dag van een heupoperatie naar huis - is mogelijk. "Maar ook thuiszorg en herstelverblijven kosten geld. Niet zelden is het gevolg nu dat de patiënt dat eigen zak betaalt. Ook dat kan niet", besloot professor Robberecht.

Die stelling verdedigde de CEO van de UZ Leuven professor Wim Robberecht begin maart in de werkgroep institutionele zaken (gezondheidszorg) van het Vlaams Parlement. Zijn academische analyse van ons zorgsysteem was soms weliswaar wat omfloerst maar desondanks staalhard. Prof. Robberecht pleitte zeker in crisissituaties voor éénheid van commando. "Verbrokkeling, onnodige overlegmomenten enz. zorgen voor vele inefficiënties. In plaats van complementariteit bedreigt dit de competitiviteit. Het zorgt voor onduidelijkheden en frustraties." Zorginhoud en -financiering bevinden zich op verschillende beslissingsniveaus: preventieve en curatieve zorg, geestelijke en somatische zorg, revalidatiezorg en gewone medische zorg zijn uit elkaar gehaald. "Dat kan eigenlijk niet", dixit Robberecht. "Zeker in het licht van de toekomst is meer geïntegreerde zorg wenselijk." Op welk niveau de beslissingsmacht zich moet situeren daarover sprak de topman van de UZ Leuven zich niet uit ("zolang het maar correct gebeurt"). Wel is wendbaar kunnen reageren belangrijk. "Soms lost eenheidsworst verschillende problemen op maar niet vaak. Kwesties verschillen wel degelijk in noord en zuid. Telkens passende oplossingen voor iedereen zoeken, leidt tot tijd- en geldverlies en tot inefficiënties." Een kritische massa is aangewezen. "Een regio met enkele miljoenen inwoners is soms te klein. Voor de prijsbepaling en goedkeuring van geneesmiddelen of voor spitstechnologie zoals een protoncentrum is een grotere instantie aangewezen." Autonoom beslissen, impliceert voor Robberecht niet dat men 'transparante solidariteit' opgeeft. "Ik ben geen voorstander van een volledige fiscale scheiding. Het budget gezondheidszorg kan verdeeld worden in regionale deelbudgetten. Deze worden op basis van erkenningen en normen toegekend." Maar de belangrijkste vraag is toch hoe de gezondheidszorg tegen een betaalbare prijs dezelfde kwaliteit kan leveren. Veel kan beter, vindt prof. Robberecht. "De huidige financiering - vooral van de ziekenhuizen - is veel te complex. Slechts twee mensen begrijpen de ziekenhuisfinanciering nog. Beiden zijn bijna pensioengerechtigd." Zonder de motivatie aan te tasten, moeten we deels af van de prestatiegerichtheid. "Verder is er ook nog veel over- en misbruik in de geneeskunde. 'Waste' is ingeburgerd omdat men nieuwe technologie en indicaties niet 100% volgt. Tot 15% van de chirurgische ingrepen in de VS zijn overbodig." Ook 'overadministratie' én 'artificiële optimalisaties' van ziekenhuizen dienen aangepakt te worden. "Besluitvorming gepaard gaande met adviezen, adviezen, adviezen... van betrokkenen zelf moet op de schop. Ik pleit hier tegen de eigen winkel..." Scherp was Robberecht voor 'IKEA-ziekenhuizen -Ik Kan Echt Alles' terwijl taakverdeling net essentieel is. Zorgfinanciering dient eerder populatie- dan individugericht te zijn. "Bundled payments zoals de laagvariabele zorg, is een stap in de goede richting. "Inherent aan LVZ is de neerwaartse spiraal. Het moet steeds goedkoper. De patiënt is uiteindelijk de dupe. Verder willen we spreken over taakafspraken en echelonnering." Zorg dient meer kwaliteits- dan prestatiegericht te denken. "Ziekenhuizen en artsen betalen om hun werk goed te doen - 'Pay for Performance' (P4P) - ligt heel moeilijk. Kwaliteitsvol werken is toch normaal? Eerder pleit ik voor 'Not-Pay-for-Not-Performance (NP4NP): geen centen indien men de kwaliteitsnormen niet respecteert." Robberecht verwees naar de patiëntenselectie in de VS. "Artsen kiezen voor de begoede witte klasse, patiënten die gegarandeerd succes geven. Uit schrik de kwaliteitsparameters niet te halen, negeert men mensen die het sociaal moeilijker hebben." Vermijdbare complicaties door ingrepen en behandelingen ook nog eens vergoeden, kan niet meer. Wim Robberecht: "Concentratie van zorg en pathologieën leidt tot betere kwaliteit en is essentieel. Veel routine is beter dan weinig routine. Kwaliteit is ook meetbaar." Sociaal ondernemerschap is eveneens van belang. Wim Robberecht: "Van de Amerikaanse 'gezond-houd-organisatie' Kaiser Permanente zijn bijvoorbeeld individuen klant. Ze krijgen in een abonnement een bepaalde zorgkwaliteit toegeschoven. Dat vormt één geïntegreerd systeem voor medische en verpleegkundige zorg en revalidatie op de eerste, tweede, derde... lijn." 'Shared savings' zijn momenteel niet aan de orde aangezien ziekenhuizen zichzelf zo straffen. "Wie minder radiologische of labonderzoeken doet omdat ze overbodig lijken, loopt een heleboel euro's mis. Als het goedkoper kan, moet een deel van de opbrengst terugvloeien. Voorts zijn innovatie - digitalisering, databeheer, precisiegeneeskunde - belangrijk en niet opgenomen in de ziekenhuisfinanciering." Een kortere opnameduur en meer ambulante zorg - 24 uur na de bevalling of de dag van een heupoperatie naar huis - is mogelijk. "Maar ook thuiszorg en herstelverblijven kosten geld. Niet zelden is het gevolg nu dat de patiënt dat eigen zak betaalt. Ook dat kan niet", besloot professor Robberecht.